Charlie Hebdo

Dat ik geen tweets de wereld in stuur met de hashtag #jesuischarlie en dat ik vanavond niet op de Dam sta, betekent niet dat ik niet boos ben. Uiteraard ben ik boos. Hoe kan je immers, als je gelooft in het vrije woord, niet boos zijn. De laffe aanslag gisteren op het kantoor van het satirisch weekblad Charlie Hebdo in Parijs waarbij tenminste twaalf mensen het leven verloren, bracht mijn gedachten terug naar twee artikelen die ik acht jaar geleden tijdens mijn studie maakte.

Ik sprak toen met Elena Simons, schrijfster van het boek ‘Pret met Moslims’, onderzoeker Theo Meder van het Meertens instituut en schrijver van ‘There were a Turk, a Moroccan and a Dutchman…’ en cabaretière van Turkse komaf, Funda Müjde. Over moslims en humor, of je alles kan zeggen en of je alles móét kunnen zeggen. Ik schreef de artikelen destijds vanwege rellen die ontstonden door het publiceren van spotprenten waarin de islamitische profeet Mohammed werd afgebeeld. Maar de tekst is – zeker met het oog op de gebeurtenissen van vandaag – helaas nogsteeds relevant.

Maatschappijkritische boodschap Funda Müjde (zelf géén moslim) vond destijds dat ‘beledigen om het beledigen’ niet kon. “Ik stel mezelf altijd de vraag: met welk doel doe je het? Ik maak ook hele harde grappen, maar die hebben wel een maatschappijkritische boodschap.” Maar, voegde ze er aan toe, “op fysiek geweld ben ik altijd tegen, laat staan tegen geweld op artiesten. Die zijn er namelijk om te stoken in de samenleving; we kunnen niet zonder deze creatieve mensen.”

Theo Meder kwam veel in contact met Turken en Marokkanen uit de wijk en sprak met velen van hen voor zijn onderzoek. Meder kwam tot de conclusie dat humor universeel is. “Maar de grens ligt niet overal hetzelfde. Religieuze grappen liggen nog steeds erg gevoelig. Een leuke grap maken over Jezus kan gemakkelijker dan over Mohammed.” De grens van humor blijft een vaag begrip. Ook voor Elena Simons: “Ik was bang dat moslims mijn boek niet zo tof zouden vinden, omdat ik mensen daarmee in hokjes stop. Ik stigmatiseer bewust: ik neem een stigma en speel ermee zodat ik er meer lucht in breng.”

Lees hier de gehele artikelen ‘Harde grappen uit het hart’ en ‘Gevoel voor humor is universeel’ uit 2007.