Fraude en oneigenlijk gebruik van zorggeld zijn voor zorggebruikers soms makkelijker zichtbaar dan voor organisaties die zich bezighouden met toezicht en opsporing. Daarom werken LOC Zeggenschap in zorg, het Landelijk Platform GGz (LPGGz), NOOM, Per Saldo en Stichting Klokkenluiders VG samen in een nieuw meldpunt.
Cliënten, cliëntenraadsleden, vrijwilligers, budgethouders en familie – maar ook medewerkers en andere betrokkenen – kunnen sinds februari via het meldpunt op een laagdrempelige manier melding doen van vermoedens van fraude, oneigenlijk gebruik of andere misstanden in de zorg. Fraude wil zeggen: er zijn bewust wettelijke regels overtreden, anderen zijn misleid en de dader heeft er financieel voordeel bij. Met oneigenlijk gebruik wordt bedoeld: er zijn geen regels overtreden, maar wat er gebeurd is, is overduidelijk niet volgens de bedoeling van de wet of regels.
Het initiatief is ontstaan in gesprek met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). LOC, het LPGGz (cliënten- en familiekoepel in de GGz), NOOM (netwerk van organisaties van oudere migranten), Per Saldo (belangenvereniging van mensen met een persoonsgeonden budget) en Stichting Klokkenluiders VG (vrijwilligersorganisatie die de belangen van mensen met een verstandelijke beperking behartigt) verzamelen elk onder hun eigen achterban online of telefonisch meldingen.
Dennis van den Brink, projectleider vroegtijdige signalering van mogelijke zorgfraude bij LOC: “Deze meldingen beoordelen en analyseren we. In deze fase lezen en vertalen wij de ontvangen melding in relatie tot een vermoeden van fraude, oneigenlijk gebruik of een andere misstand. De medewerkers die de meldingen ontvangen zijn daar speciaal voor getraind. Als het nodig is nemen we contact op met de melder voor een nadere toelichting, aanvullende informatie en eventuele bewijsstukken. De cliëntenorganisaties hebben geen onderzoeksbevoegdheid, maar een gedegen feitenonderzoek kan en mag wel. We zijn meer dan alleen een doorgeefluik.” Met de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) zijn werkafspraken gemaakt over de wijze waarop cliëntenorganisaties de kansrijke meldingen doorgeven. “Serieuze vermoedens van fraude en oneigenlijk gebruik geven wij, als we daar toestemming voor hebben van de melder, door aan een toezichthoudende en opsporende organisaties zoals de NZa of de IGZ”, zegt Van den Brink. “Als daar aanleiding voor is nemen zij de melding eventueel in formeel onderzoek.”
Laagdrempelig
De vraag blijft wel: waarom een meldpunt vanuit cliëntenorganisaties als er al mogelijkheden zijn – zoals het verzamelpunt bij de NZa – voor het melden van zorgfraude? Dennis van den Brink: “We denken dat melden bij ons en onze collega-organisaties laagdrempeliger kan zijn en hopen zo mensen eerder te bewegen hun vermoedens te delen.” In het verleden hebben cliëntenorganisaties zich niet zo expliciet beziggehouden met fraude, oneigenlijk gebruik en andere misstanden in de zorg. Dat maakt de samenwerking rondom dit thema interessant. “In de projectgroep zijn alle organisaties vertegenwoordigd die elk op basis van hun eigen achtergrond, cultuur en visie hebben kunnen bijdragen aan de opbouw en uitvoering van dit project. Zo creëer je een omgeving waarin we van elkaar leren. Dat heeft er bijvoorbeeld voor gezorgd dat er een groep deskundigen is, die kan ondersteunen bij het beoordelen van een melding. NOOM kan bijvoorbeeld een vrijwilliger van LOC inschakelen of andersom.” Naast de concrete resultaten wil de projectgroep ook zeker onderzoeken of het gemakkelijker is mensen te bewegen melding te doen via een cliëntenorganisatie. “De mogelijke laagdrempeligheid van de cliëntenorganisaties kan de samenwerking met de NZa, IGZ, maar ook met bijvoorbeeld zorgkantoren en zorgverzekeraars bevorderen en stimuleren.”
Sinds het meldpunt is geopend, hebben de vijf cliëntenorganisaties in totaal 125 meldingen ontvangen. “Een voorzichtige conclusie op basis van de voorlopige resultaten is dat het verzamelen via cliëntenorganisaties een bijdrage kan leveren op de bestaande mogelijkheden”, conludeert Dennis van den Brink. Uit een inventari- satie blijkt dat ontvangen meldingen niet altijd bruikbaar zijn vanwege het ontbreken van informatie. Meer duidelijke en heldere meldingen helpen de organisaties om in geval van een vermoeden van fraude, oneigenlijk gebruik of andere misstanden in de zorg actie te ondernemen.
Veel meldingen die de organisaties ontvangen, gaan over de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten, de zorgverzekeringswet en over het persoonsgebonden budget. “Het gaat dan bijvoorbeeld om meningsverschillen over wat wel en niet is afgesproken of is geleverd. In een aantal gevallen lopen er al procedures bij een klachtencommissie of is men nu druk bezig met het verzamelen van aanvullende gegevens om de melding concreter te maken. We proberen richting de melder helder te communiceren en deze ook te begeleiden en te helpen om te komen tot vervolgstappen.”
Anoniem
Als er nog een verbeterpunt genoemd moet worden? “We zijn tevreden met de meldingen die we tot nu toe ontvingen”, reageert Van den Brink. “Tegelijkertijd ontvangt LOC en in mindere mate het LPGGz en Per Saldo tot nu toe relatief veel anonieme meldingen. Daardoor is het tijdens de analyse en beoordeling van deze meldingen niet mogelijk contact te leggen met de melder.” En in de meeste gevallen is de inhoud van een anonieme melding daarom niet toereikend genoeg voor opvolging, waardoor de melding verloren gaat. “Dat is erg jammer, daardoor kunnen we meldingen vaak niet vertalen naar kansrijke meldingen. We willen mensen dan ook vragen óók met naam en toenaam mogelijke zorgfraude of oneigenlijk gebruik richting de cliëntenorganisaties te melden, al respecteren we het uiteraard volledig als iemand liever anoniem zijn of haar verhaal wil doen.”
Meldingen van fraude en oneigenlijk gebruik van zorggeld kunt u nog tot en met medio september 2014 doorgeven via het meldpunt van LOC op www.loc.nl/zorgfraude of telefonisch 030-2843200.
Oorspronkelijke publicatie: Zorg & Zeggenschap, mei 2014
Comentários