Baas in eigen leven. Hoe word je dat, als je iemand bent met psychiatrische of psychische problemen? Tijdens de jaarlijkse Week van de Psychiatrie, van 24 tot en met 30 maart, stond deze vraag centraal. “Herstel gaat hand in hand met eigen regie.”
Zoals ieder jaar vonden tijdens de Week van de Psychiatrie door het hele land weer tientallen activiteiten plaats. LOC is niet alleen één van de sponsoren, maar is ook betrokken bij de Werkgroep Week van de Psychiatrie, die de week organiseert. Ieder jaar worden er tijdens de Week van de Psychiatrie activiteiten georganiseerd die er op gericht zijn aandacht te geven aan mensen met psychische en psychiatrische problematiek, verslavingsproblematiek en dak- en thuisloosheid.
Dit jaar hadden deze activiteiten vooral betrekking op het thema van 2014: ‘Baas in eigen leven?!’. Het thema bevat met opzet zowel een vraagteken als een uitroepteken. Zelfredzaamheid is immers belangrijk, maar nog niet altijd vanzelfsprekend. Het kunnen (blijven) voeren van eigen regie is voor mensen met psychische problematiek heel belangrijk. En sluit ook aan bij de waarden van LOC zoals beschreven in onze visie op ‘waarde-volle zorg’ (zie www.loc.nl/visie). Maar zeker ook bij alle veranderingen in de GGz en daarbuiten: het wonen in de wijk, de eigen verantwoordelijkheid, het (meer) uitgaan van eigen kracht. De kracht die ieder mens in zich heeft, en die op de juiste manier aangeboord moet worden zodat iemand – ondanks zijn (psychische) beperkingen – de ruimte heeft om zich te ontwikkelen en tot bloei te komen. Dat vereist een individuele aanpak, passend bij iemands eigenheid.
Stapje verder
Daar ging het deze editie van de Week van de Psychiatrie dan ook om: wat kunnen mensen met psychische problemen zelf doen om (weer) baas over hun leven te worden? En welke faciliterende rol kunnen of moeten anderen (familie, mantelzorgers, hulpverleners, welzijnswerkers, buurtgenoten, wooncorporaties, politie, huisartsen, gemeenten, zorgverzekeraars) daarbij spelen? Eleonoor Willemsen, lid van de Werkgroep Week van de Psychiatrie: “Bij de invulling is gekozen voor een bredere aanpak. De Week van de Psychiatrie was voorheen echt een ‘cliëntendingetje’. Terwijl psychiatrie een heel andere betekenis heeft dan veertig jaar geleden. De psychiatrie is allang niet meer alleen die intramurale setting of mensen die zijn gediagnosticeerd.”
Eleonoor Willemsen durft wel te spreken van een vernieuwingsslag die de Week van de Psychiatrie heeft doorgemaakt. “De psychiatrie gaat tegenwoordig niet alleen over psychiatrische, maar ook over psychische en psychosociale problematiek. Vandaar dat het thema ook voor andere doelgroepen, zoals gemeenten of zorgverzekeraars, interessant was dit jaar. Zij hebben allemaal met de doelgroep te maken. En het is dit jaar ook daadwerkelijk gelukt om meer doelgroepen aan te spreken. Daar mogen we best trots op zijn. Psychiatrie is niet sexy, maar wel belangrijk genoeg om aandacht voor te vragen.”
Breingeindag
Dat bleek ook wel door de publieke belangstelling tijdens de Breingeindag, de o3ciële opening van de Week van de Psychiatrie. Bijna 300 mensen kwamen in het gemeentehuis van Almere bijeen om aan de hand van flitspresentaties, workshops en een informatiemarkt over het thema eigen regie te praten en elkaar te ontmoeten. Eén van de presentaties was van ervaringsdeskundige bij MoleMann Mental Health, Irene van de Giessen. Ze stelde zich niet ‘baas in eigen leven’ te voelen. “Al heb ik wel geleerd om me te concentreren op de zaken die ik wél in eigen hand heb. Zoals het ontvangen van ondersteuning.”
Want hoe kun je mensen met een psychische kwetsbaarheid zó ondersteunen dat ze het leven in eigen hand kunnen nemen? Stephan Hermsen, zorginkoper bij zorgverzekeraar VGZ: “Het gaat in de eerste plaats om hoe mensen functioneren, of ze mee kunnen doen.” De dialoog aangaan als cliënt of zorgverlener dus. Samen keuzes maken is belangrijk, zegt Hermsen. “En kijken hoe kracht ondersteund kan worden.” Een geluid dat op veel steun kan rekenen. Al blijft de vraag hoe je mensen die op allerlei manieren afhankelijk zijn van anderen écht baas in eigen leven laat zijn. Volgens Irene van de Giessen begint dat toch echt bij jezelf. “De eerste vraag die je jezelf moet stellen is: hoe vind je weer je eigen kracht. Ik vergelijk het wel eens met een blokkade op de weg. Eerst ben je geneigd de blokkades te ontwijken en een andere route te kiezen. Later besef je je dat je beter kunt proberen de blokkades aan te pakken.” Maar wel stap voor stap. “Zo leer je reflecteren en jezelf positief toespreken,” weet Irene.
Alledaagse zaken
Dat past bij het beeld dat geschetst werd tijdens de presentatie van de resultaten van een enquête onder 446 (ex)cliënten en familieleden/naast betrokkenen over het thema eigen regie. Maar liefst 70 procent van de geënquêteerden gaf aan dat ‘eigen inzet en eigen initiatief, kracht, doorzettingsvermogen’ hun het meeste houvast geeft. Ondersteuning van familie (29%) of sociale contacten (34%) worden ook veel genoemd, maar komen daar toch ver achteraan. Eleonoor Willemsen vatte het wezen van het thema ‘Baas in eigen leven?!’ tijdens de Breingeindag goed samen: “Herstel gaat hand in hand met eigen regie, vooral bij alledaagse dingen. Ook geloof in eigen mogelijkheden is belangrijk. Dat is echter in de eerste plaats een taak van de cliënt zelf, al kunnen mensen in de omgeving van de cliënt daar wel bij helpen.”
Kijk voor een uitgebreider verslag van de Breingeindag op www.loc.nl/breingeindag2014 Voor meer informatie over de Week van de Psychiatrie, zie www.weekvandepsychiatrie.nl of www.loc.nl/wvdp.
Oorspronkelijke publicatie: Zorg & Zeggenschap, mei 2014
Comments